بازدید از جاذبه‌های طبیعی ایران ، علاقه مندان بسیاری دارد و بیشتر گردشگران سفرشان را با توجه با جاذبه‌های طبیعی آن منطقه ، معین می‌کنند. جنگل‌ها ، آبشارها، کویرهای ایران ، دریاچه‌ها و تالاب های ایران که بیشتر با نام مرداب شناخته می‌شوند و گردشگران و ماجراجویان واقعی را به سمت خود می‌کنند. به همین دلیل در این بلاگ از مجله چمدونم تصمیم گرفتیم سفری مجازی به مرداب های زیبای ایران که که تعدادی از آنها بین المللی هستند داشته باشیم.
شاید برخی از این زیبایی‌های طبیعی را با نام مرداب، باتلاق ، گنداب و یا حتی هرزآب خطاب کنند و متاسفانه این جاذبه‌های گران قدر و ارزشمند همچنان به شکل وحشتناکی زخم می‌خورند و آرام آرام از بین می‌روند. امیدواریم بیشتر از این زیبایی ها محافظت شود تا جان حیوانات منطقه نیز در خطر نیافتد.
تالاب انزلی
تالاب انزلی نه تنها یک پهنه آبی وسیع بلکه در عین حال یک منبع بزرگ آب شیرین است که پیرامون آن را تعدادی از روستاهای محلی فرا گرفته‌اند. چندین دهه قبل، انزلی راه آب بزرگی بود که به دریاچه خزر منتهی می‌شد اما شرایط به واسطه تاثیرپذیری از جریان‌های آب شیرین و اختلاط با آب شور دریاچه در ظرف چندین سال تغییر کرد. به طوری که تالاب انزلی هم اکنون مجموعه‌ای از تالاب‌های آب شیرین بوده و ارتباط آن با دریاچه خزر محدود شده است.
مرداب انزلی از نظر موقعیت جغرافیایی در پایانه جنوبی شهر انزلی قرار دارد. این مرداب از نظر وضعیت آب و هوایی شرایطی معتدل و مرطوبی دارد و میزان بارندگی آن سالانه در حدود ۲ هزار میلیمتر تخمین زده شده است.
شرایط منحصر به فرد اقلیمی در عین حال متضمن تنوع زیستی کم نظیری در این منطقه است، به گونه ای که در این تالاب تعداد ۱۵۰ گونه پرنده، ۴۳ گونه ماهی، ده‌ها پستاندار، دوزیست و خزنده و بیشتر از ۱۰۰ گونه گیاه علفی به ثبت رسیده است.
بیشترین گرایش گردشگران داخلی برای بازدید از این منطقه مربوط به اوایل فصل تابستان است اما در مجموع ماه های تیر، مرداد و شهریور را می‌توان بهترین اوقات سال برای بازدید قلمداد کرد چرا که در این وقت از سال نه تنها وضعیت جوی معتدل و سالم، درجه حرارت قابل تحمل، روزها طولانی تر، رطوبت به نسبت کم تر، درجه‌حرارت آب در حد تقریبا ایده‌آل است بلکه در عین حال پوشش گیاهی اطراف نیز در اوج شکوفایی است و در ضمن می‌توان شاهد حضور کم نظیر پرندگان بومی و مهاجر چه در خود تالاب و چه در روستاهای حاشیه بود. پرندگان مختلف، گونه‌های گیاهی متعدد و قایق های بزرگ و کوچک، از جمله چیزهایی هستند که در مرداب به وضوح دیده می شوند.
تالاب بندر انزلی به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و میزان رطوبت با هیچ یک از دیگر تالاب های ایران قابل مقایسه نیست و با داشتن آب شیرین نشات گرفته از رودهای جاری، نقش بسزایی در حیات منطقه دارد. اکثر مردم نام تالاب انزلی را با لاله‌های مردابی آن می‌شناسند. لاله‌هایی که اواخر خرداد تا اواخر تابستان رشد می‌کنند و با رنگ و لعاب دلربایشان، نقش و نگاری نو به این تالاب می‌بخشند. این گل‌ها که در لابه‌لای برگ‌های پهن سبز می‌رویند در نوع خود بی‌نظیر بوده و زیبایی خاصی به منطقه بخشیده‌اند. ریشه‌ی این گیاه شناور در آب و ساقه‌ی آن در خارج آب قرار دارد که از دور همچون پرندگانی سربرافراشته به نظر می‌رسند.
لطفا در زمان بازدید از این زیبایی طبیعی ، گل های مردابی را نچینیم و به طبیعت آسیب وارد نکنیم. به امید روزی که فرهنگ سفر رفتن و بازدید از جاذبه‌ها را یاد بگیریم.
تالاب میانکاله
تالاب بین‌المللی و پناهگاه حیات وحش میانکاله واقع در استان مازندران و اولین تالاب ثبت شده بین‌المللی ایران است. این مرداب دیدنی از غنای زیستی، تاریخی، اقتصادی، آموزشی و تفرجی خاصی برخوردار است و به همین دلیل گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب می‌کند. این مجموعه در کل شامل شبه جزیره میانکاله، جزیره آشوراده و خلیج گرگان است.
حضور گونه‌های جانوری و گیاهی نادر را بایستی از وجه تمایزات این منطقه بالاخص در طول کرانه ساحلی جنوب دریای خزر به حساب آورد. تالاب میانکاله و به طور اخص جزیره آشوراده یکی از معدود عرصه های طبیعی در ایران هستند که از آفت توسعه شهری و انسانی تاحدودی مصون مانده‌اند و به همین دلیل از آن ها تحت عنوان نگین ارزشمند طبیعت شمال ایران یاد می شود.
از آن جایی که حدود دو سوم حدود ۲۸۸ گونه پرندگان سالانه از این استراحتگاه ایده‌آل گذر می‌کنند لذا میانکاله را قلب تپنده پرنده نگری در ایران می‌دانند. به استثنای فصل بهار و تابستان که جمعیت و تنوع گونه‌ای پرندگان در این منطقه به نسبت کاهش پیدا می‌کند، در اغلب اوقات سال خصوصا در فصل پاییز که زمان اوج مهاجرت هاست، می‌توان شاهد حضور پرندگانی همچون اردک‌ها، پلیکان‌ها، فلامینگوها، اگرت‌ها، باکلان‌ها، قوها، مرغابی‌ها، عقاب دریایی دم-سفید، دراج، قرقاول خزری و بسیاری دیگر از پرندگان آبزی و کنارآبزی در میانکاله بود.
پوشش های گیاهی منحصر به فرد حواشی جذر و مدی، چمنزارها و انارستان های این مجموعه از جمله ویژگی های منحصر به فردی هستند که تنها در این نقطه از جهان می‌توان سراغشان را گرفت.
مرداب گمیشان
تالاب بین المللی گمیشان که در محدوده شهرستان گمیش‌تپه واقع شده را می‌توان از جمله بکرترین تالاب‌های بین‌المللی در ایران و استان گلستان دانست. این تالاب که از سمت غرب متاثر از امواج جذر و مدی دریاچه خزر و از جانب شرق پذیرنده سیلاب‌های خروجی رودخانه اترک و آق قلا است، هر ساله پذیرای جمع کثیری از ماهیگیران داخلی و حتی خارجی است چرا که تداخل آب شور و شیرین در این منطقه عرصه‌ای کم نظیر را برای پرورش ماهیان شکل داده است.
با وجود این که بخش وسیعی از علفزارهای طبیعی اطراف تالاب کاربری زراعی دارند و علیرغم تاثیر محسوس پروژه‌های نفتی، اما در مجموع می‌توان چنین گفت که گمیشان کماکان ارزش‌های منحصر به فرد زیست‌محیطی خود را حفظ کرده و شاهد این مدعی نیز تنوع‌زیستی آن است. بکرترین مناطق این تالاب را نه در مناطق جنوبی بلکه بالعکس در نواحی شمالی و نزدیک به مرز ترکمنستان می‌توان سراغ گرفت.
پرستوهای دریایی از جمله شاخص‌ترین پرندگان تالاب گمیشان هستند که تاکنون چهار گونه از آنها در این منطقه مشاهده شده است. فک خزری، روباه و شغال نیز دیگر گونه‌های جانوری ثبت شده در منطقه هستند. گمیشان را از نظر اقلیمی در رده مناطق خشک و نیمه خشک طبقه بندی می‌کنند اما همجواری با دریای خزر، نزدیکی به بیابان های ترکمنستان و حضور اراضی دشتی و مسطح به طور کلی وضعیت جوی این منطقه را به سوی اعتدال پیش برده است.
تالاب صورتی لیپار
تالاب لیپار در استان سیستان و بلوچستان و در فاصله ۲۰۰ متری از دریای عمان قرار دارد. این تالاب زیبا در فاصله ۲۰ کیلومتری شرق چابهار قرار دارد و به دلیل رنگ آب آن به تالاب صورتی شهرت پیدا کرده است. دلیل رنگ صورتی وجود پلانکتون‌های گیاهی زیاد در منطقه و وفور موارد آلی و معدنی است که از طریق رودخانه‌ها و خورهای متصل به خلیج به سمت لیپار هدایت می‌شوند. در ماه‌های بهمن ، اسفند ، فروردین ، شهریور و مهر شاهد پدیده جزر و مد قرمز در منطقه خلیج گواتر خواهید بود که همین جزر و مد باعث به وجود آمدن گونه نوکتیلوکا میلیاروس بوده مه این گونه در ماه های بهمن ، اسفند و فروردین به شدت افزایش می یابد. با توجه به بررسی های صورت گرفته در این منطقه تاکنون ۹۳ گونه پلانکتون گیاهی، ۳۱ گروه پلانکتون جانوری، ۶۴ گونه از انواع نرم تنان، ۸۵ گونه انواع ماهی، ۲۴ گونه از سخت پوستان، ۱۴ گونه مایوبنتوز و ۴۶ گونه مختلف از جلبک ها شناسایی شده‌اند. این تالاب یکی از مناظر زیبا و بی نظیر در بندر چابهار بشمار می رود، تالاب صورتی از آب دریا در منطقه ای بنام رمین سرچشمه می گیرد.
در تالاب صورتی لیپار درختچه های گز و چش و گونه‌های جانوری چنگر، فلامینگو، کشیم، حواصیلهای سفید و خاکستری، باقرقره، تیهو، جیرفتی، عقاب دشتی، خوتکا، دلیجه و طاووسک زیست می کنند.
مرداب فراخین
تالاب فراخین در استان مازندران و در ارتفاع ۲۲۰۰ متری قرار دارد و توسط جنگل‌های هیرکانی احاطه شده است. آبگیری این تالاب که از زیباترین تالاب های ایران است از چشمه فراخین در بالادست تالاب تامین می‌شود. برای دسترسی به مرداب فراخین باید از به کرج و سپس به جاده چالوس بروید و بعد از گذشتن از مرزن آباد جاده فرعی در سمت راست چالوس را پیش بگیرید. در این جاده به یک جاده خاکی معدنی خواهید رسید و سپس بعد از گذر از رودخانه کم عمق و عبور از جاده خاکی ۴۰ کیلومتری به دریاچه فراخین خواهید رسید.
تالاب سوستان لاهیجان
از زیباترین تالاب های ایران می‌توان به سوستان لاهیجان اشاره کرد. مرداب سوستان در استان گیلان قرار دارد و یکی از اکوسیستم ها و مناظر طبیعی ایران است که به عنوان ثروت و میراث به جا مانده برای شهروندان و مسافران و گردشگران تور لاهیجان محسوب می‌شود. درون و اطراف مرداب را نیزار، گیاهان مردابی و درختان سر به فلک کشیده احاطه کرده اند. تالاب سوستان در پاییز و زمستان پر آب بوده و در تابستن از حجم آب آن کاسته می‌شود.
سخن نهایی
ایران زمانی زیباست که ما فرهنگ بازدید و استفاده از جاذبه‌های دیدنی و طبیعی آن را داشته باشیم. متاسفانه وضعیت تالاب های ایران خوب نیست و مرداب های بسیاری نابود شده و حیوانات بی گناه و بی پناهشان توسط افراد بی فرهنگ و دزد ایرانی ربوده و شکار شدند. کاش کمی فرهنگ داشته باشیم و به طبیعت و حیوانات آن آسیب وارد نکنیم. امید داریم که روزی تمام ایرانیان را مردمی با فرهنگ ببینیم و طبیعت زیبای را حفظ کنیم.
ثبت ديدگاه