شب یلدا که بیشتر عموم به آن شب چله هم می‌گویند، تاریک‌ترین و طولانی‌ترین شب سال است و ایرانیان طی چندین هزار سال، همچنان این شب طولانی را جشن می‌گیرند و با برگزاری رسومات مختلف، چند ساعت خوش و به یاد ماندنی کنار هم سپری میکنند. شب یلدا همانند عید نوروز و چهارشنبه سوری، از تاریخ و پیشینه قدیم ایران به یادگار مانده است و به همین دلیل از قدیمی‌ترین جشن‌های ایرانی بوده و در سراسر کشور برگزار می‌شود.
اگر به دنبال جوابی برای سوال یلدا یعنی چه هستید باید بگوییم که یلدا یک واژه سریانی به معنای زایش و تولد است. شب چله هم همان شب یلداست و به دلیل اینکه از فردای این شب، چله بزرگ زمستان آغاز می‌شود به آن شب چله هم گفته می‌شود. در واقع شب یلدا از زمان غروب آفتاب آخرین روز پاییز یعنی ۳۰ آذر ماه شروع شده و با طلوع آفتاب در اولین روز زمستان یعنی اول دی ماه به پایان می‌رسد.
۳۰ آذر ماه بلندترین شب سال است و به همین دلیل اجداد ما هر ساله آن را جشن می‌گرفتند. ما هم از کودکی با این جشن به یاد ماندنی آشنایی داریم و با دونه‌های انار و آجیل و کتاب حافظ، کنار خانواده و فامیل جمع می‌شدیم و این شب را جشن می‌گرفتیم. یکی از خاطره‌انگیزترین دوران کودکی و مدرسه ما نیز برمی‌گردد به انشا درباره شب یلدا برای دانش آموزان. با ذوق هر چه بیشتر این شب طولانی را توصیف می‌کردیم و با پرس و جو از خانواده، آداب و روسوم شب یلدا را برای انشا می‌نوشتیم. اگر شما هم تصمیم دارید در رابطه با تاریخچه شب یلدا و آداب و رسوم شب یلدا در تهران و سایر شهرها بخوانید، این مقاله از مجله چمدونم را تا انتها مطالعه فرمایید.
تاریخچه شب یلدا و دلایل برپایی این جشن در طولانی‌ترین شب سال
تاریخچه این شب به گذشته‌های بسیار دور باز می‌گردد. شاید قدمت آن مشخص نباشد اما برخی باستان‌شناسان شب یلدا را ۷ هزار ساله می‌دانند. این زمان را هم از ظروف سفالی دوره پیش از تاریخ که کشف کرده‌اند استناد میکنند.
تمام باورهای کهن ایرانیان نیز بر اساس اسطوره‌ها و شناخت رویدادهای کیهانی شکل گرفته است به همین دلیل روایات مختلفی از علت برگزاری جشن شب یلدا وجود دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.
روایت اول ما مربوط به پیروزی روشنایی بر تاریکی است. در دوران باستان ، زندگی مردم بر پایه کشاورزی و دامداری بود و به همین دلیل تاثیرات آب و هوا نقش مهمی محسوب می‌شده است. مردم آن دوران تاثیر نور، تاریکی، گرما و سرما را در زندگی خود می‌دیدند و به همین دلیل نتیجه گرفتند که روز، نور و خورشید، نماد نیکی هستند و شب و سرما نماد اهریمن و پلیدی.
با توجه به این باورها معتقد بودند که روزهای بلند نشانه پیروزی روشنایی و روزهای کوتاه نشانه پیروزی تاریکی است. پس آخرین روز پاییز را جشن می‌گرفتند تا از این طریق نیکی بر اهریمن و نور بر تاریکی پیروز شود.
روایت دوم مربوط به شب تولد مهر و میترا (خورشید) و آغاز خلقت است. آئین مهر یا میترائیسم به ایران و دین زرتشتیان باز می‌گردد. آئینی با توجه به پرستش میترا (مهر).
میترا از ایزدان هند و ایران است و نماینده عشق و محبت و واسطه بستن پیمان‌ها شناخته می‌شود. میترا عهد نگهداشتن و راستگویی را نماینده کرده و دروغگویان و عهد شکنان را مجازات می‌کند. نماد میترا حلقه است و پیشینه حلقه ازدواج نیز به همین دوران باز می‌گردد. مهر پرستان شب یلدا را تولد میترا می‌دانند و به همین دلیل در این شب طولانی و بلند، ایزد مهر در غاری گود ظهور می‌کند و خورشید را به ارمغان می‌آورد. برخی بررسی‌ها به این نتیجه رسیدند که در شب یلدا پیامبری زاده می‌شود. تولد پادشاه اشکانی که در سال ۱۹۶ میلادی اتفاق می‌افتد. پیامبری در دریا زاده شده و او را دو دلفین از آب بیرون می‌آورند و به همین ترتیب در آئین مهر، آب نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می‌شود.
برخی نیز بر این باورند که دی از آئین میترایی آمده و معنای دادار و خداوند را می‌دهد. به این صورت که با شروع ماه دی، میترا بر اهریمن پیروز می‌شود.
آداب و رسوم شب یلدا از گذشته تا به امروز
از مهم‌ترین شب‌های ایران باستان می‌توان به همین یلدا اشاره کرد. شبی که از گذشته تا به امروز مورد توجه تمام ایرانیان بوده و با جشن‌ها و شب نشینی‌ها همراه بوده است. آداب و رسوم شب یلدا در ایران با سایر کشورها متفاوت است. به همین دلیل چمدونم تصمیم دارد تا هرآنچه به این شب طولانی مرتبط باشد را در این بخش از مجله برای شما کاربران عزیز بازگو کند.
آداب و رسوم شب یلدا در ایران
تا این قسمت از بلاگ چمدونم، متوجه شدیم که آخرین شب پاییز که طولانی‌ترین و تاریک‌ترین شب سال است شب یلدا نام دارد. مردم ایران تا دم صبح همراه با برگزاری برنامه‌های مفرح، این شب را جشن گرفته تا تاریکی و اندوه را با آسمانی روشن جایگزین کنند. با توجه به سنت‌های دیرینه در اولین روز دی ماه، شاهان ایرانی تاج و تخت شاهی را ترک کرده و با لباسی سفید رنگ به سمت صحرا رفته و روی فرش می‌نشستند.
جشن شب یلدا هم توسط ایرانیان در کنار خانواده یا اقوام برگزار می‌شود و در این جمع‌ها، افراد مسن خانواده شروع به تعریف قصه‌های کهن کرده و از خوراکی‌های نماد این شب که چون هندوانه، آجیل، انار و شیرینی هستند میل میکنند. لازم به ذکر است که هندوانه و انار را به خاطر رنگ سرخی که دارد مصرف کرده و آن را نماینده خورشید در شب تصور میکنند.
از آداب و رسوم شب یلدا می‌توان به آتش روشن کردن، قصه گویی، خوردن تنقلات و تفالی بر حافظ اشاره کرد. از آنجایی که آتش روشن کردن در گذشته، نماد نور خورشید و روشنایی را داشته، برخی این عمل را برای رفع تاریکی و نحس بودن اهریمن می‌شناسند و برای فراری دادن تاریکی، آتش روشن می‌کردند. از آن به بعد آتش روشن کردن در یلدا یکی از آداب و رسوم این شب به حساب می‌آید.
قصه خوانی در شب یلدا هم با گرد هم نشستن خانواده‌ها برگزار می‌گردد. در این اجماع، بزرگترها شروع به قصه خوانی برای خانواده خود میکنند. قصه‌های غیر واقعی از قهرمان‌هایی چون پریان، دیوها و جانوران که قطعا شنیدن هر کدام از آنها، کودکان را جذب می‌کند. آداب و رسوم قصه خوانی هم با توجه به فرهنگ هر منطقه تغییر می‌کند. برای مثال قصه حسین کرد شبستری در میان آذربایجانی‌ها و داستان‌های شاهنامه میان خراسانی‌ها رایج است و سالانه نقل می‌شود.
از دیگر رسومات می‌توان به فال حافظ و شاهنامه خوانی در شب یلدا اشاره کرد. شاهنامه خوانی و فال حافظ از دیگر سرگرمی ایرانیان است و از دیرباز تا به امروز مرسوم بوده و همچنان در این شب طولانی اجرا می‌شود.
آداب و رسوم شب یلدا در مازندران
مازندرانی‌ها شب یلدا را مهم و گرامی می‌دارند و به همین دلیل در شب چله به منزل بزرگترها مراجعه کرده و با برگزاری دورهمی این شب مهم را جشن می‌گیرند. در این شب به خوردن خوراکی و میوه‌های شب یلدا مانند انار، هندوانه و ازگیل مشغول می‌شوند، فردوسی می‌خوانند و تفالی بر حافظ می‌زنند. مازندرانی‌ها پای داستان‌ها و صحبت‌های بزرگان می‌نشینند و اعتقاد دارند که باید منتظر صبح بمانند تا خورشید بر تاریکی و سیاهی پیروز شود.
آداب و رسوم شب یلدا در اصفهان
اصفهانی‌ها از گذشته تا به امروز آیین‌ها و رسومات ویژه خاص خود را اجرا کرده و برگزاری آن را ادامه می‌دهند. اصفهانی‌ها باور دارند که چله در ایران به دو بخش چله بزرگ و چله کوچک تقسیم می‌شود. از اول دی ماه تا ده بهمن ماه را چله بزرگ و از ده بهمن ماه تا سی بهمن را چله کوچک می‌دانند. شب چله و آداب و رسوم برگزاری آن در مناطق مختلف بسیار متفاوت است. در اصفهان به شب یلدا چله زری می‌گویند اما در شهرها و مناطق مختلف آداب و رسوم این شب با نام چله عمو شهرت دارد. برای پاسخ دادن به این سوال که چرا این شب شامل جنسیت شده است باید بگوییم که از ابتدا هم اشیا و هم جانداران دارای جنسیت نر و ماده و یا مذکر و مونث داشته‌اند و به همین دلیل این روزها و شب‌ها را نیز با توجه به جنسیت مشخص کرده‌اند.
اصفهانی‌ها دو شب را با نام شب چله برگزار میکنند که هر کدام از این دو شب، آداب و رسوم خاص و منحصر به فرد خودش را دارد. در این شب‌ها مراسم را در کنار خانواده خود برگزار میکنند. در شب چله اصفهانی‌ها، سفرهای را با نام سفره شب چله پهن میکنند و در سفره، هندوانه را به دلیل شکل کروی که دارد به عنوان سمبل خورشید جای می‌دهند.
آداب و رسوم شب یلدا در آذربایجان شرقی و غربی
در این نوار ایران رسم بر این است تا خوانچه‌های مزین شده و پر از زرق و برق را به خانه تازه عروس و یا نامزد می‌برند. سپس در سینی‌های بسیار زیبا هندوانه را تزئین کرده و شال‌های قرمز رنگ را قرار می‌دهند. در حالیکه ساکنان نوار شمالی ایران با تزئین ماهی، این رسم را برگزار میکنند.
شب یلدا در کهگیلویه و بویر احمد
در این استان، بستگان کنار هم جمع شده و کهنسال‌ترین فرد فامیل را برای خواندن متیل دعوت میکنند. متیل قصه‌های بلند و افسانه‌ای هستند که توسط فرد دانا و حفظ شده برای سایر بستگان خوانده می‌شود. مردم این استان برای اینکه زمستانی پر از برف و بارش داشته باشند، آش‌های محلی مانند دووا و شیربرنج را برای پذیرایی سرو میکنند. آش دووا را درون ظروف بسیار بزرگ ریخته و سر سفره قرار می‌دهند. لازم به ذکر است که آش دووا یک نوع آش دوغ است که در این شب حتما پخته و سرو می‌شود.
مردم کهگیلویه و بویر احمد در شب یلدا، رسمی با نام کاسه بهره نیز دارند که با توجه به این رسوم کهن، برای همسایه‌ها فقیر خود غذا می‌برند. از غذاهای معروف و سنتی مردم کهگیلویه و بویر احمد در شب یلدا می‌توان به آش کارده، شله ماش و شله بادام اشاره کرد.
شب یلدا در همدان
یکی از رسومات همدانی‌ها در شب یلدا، فال سوزن نام دارد . به این صورت که همه دور هم جمع شده و یک زن پیر برای آنها شعر می‌خواند. یک کودک دختر هم بعد از تمام شدن هر شعر، به یک تکه پارچه بریده نشده سوزن می‌زند و شعرهای پیر زن با توجه به ترتیب نشستن میهمانان، فال مربوط به آنها می‌شود.
در استان همدان نیز خوراکی‌های مخصوص شهر در شب یلدا خورده می‌شود. برای مثال در شهر تویسرکان و ملایر، کشمش و گردو در شب یلدا برای میهمانان سرو می‌شود.
مراسم شب یلدا در استان اردبیل
در استان اردبیل نیز خانواده‌ها دور هم جمع شده و تا نیمه‌های شب کنار یکدیگر می‌نشینند. از جمله خوراکی‌های مربوط به شب یلدا برای اردبیلی‌ها می‌توان به هندوانه، انار، پرتغال، تخمه، ماهی، پلو و … اشاره کرد.
شب یلدا در استان فارس
شیرازی‌ها درست همانند سفره عید نوروز، سفره شب یلدا را هم رنگین و پر از زرق و برق می چینند. آنها در سفره‌های شب یلدا خوراکی‌های سرد را برای افراد سرد مزاج و خوراکی‌های گرم همانند خرما و رنگینک را برای افراد گرم مزاج آماده کرده و از میهمانان خود پذیرایی میکنند. خواندن حافظ یکی از آداب و رسوم جدا نشدنی برای ساکنان استان فارس و به خصوص شهر شیراز است و به عنوان رسم همیشگی شب یلدا برگزار می‌شود.
شب یلدا در کرمانشاه
کرمانشاهی‌ها با توجه به آیین‌های قدیمی، شب یلدا را گرامی داشته و با برگزاری مراسماتی چون شعر خوانی، قصه گویی، فال گرفتن، خوردن آجیل و خوراکی‌ها، شب را بیدار مانده و به شادی مشغول می‌شوند. کرمانشاهی‌ها میوه‌هایی چون هندوانه، انار، سیب قرمز و یا لیمور زرد را که نمادی از خورشید هست در کنار عزیزان و بستگان میل میکنند. در آداب و رسوم کرمانشاهی‌ها گفتن قصه‌هایی چون شیرین و فرهاد، حسین کرد شبستری، رستم و سهراب و شعر خوانی از اشعار دلنشین و دلچسب شاهی کرمانشاهی رواج دارد و هر ساله برگزار می‌شود. شعرها در شب یلدا، در مجالس ساکنان کرمانشاه خوانده شده و به این صورت جشن گرفته می‌شود.
خوردن خوراکی‌هایی چون مشکل گشا، کاک که سوغات کرمانشاه نیز هست، راحت الحلقوم، نان برنجی (از دیگر سوغات کرمانشاه) شیرینی محلی و نان پنجره‌ای نیز در شب یلدا مرسوم است. همچنین گرفتن فال یکی از عادات زیبای مردم کرمانشاه است که با توجه به اعتقادات خود، فال را چراغ روشنی برای حل مشکلات خود می‌دانند و در این شب برگزار میکنند.
آداب و رسوم شب یلدا در قزوین
قزوینی‌ها، آداب و رسوم خاصی در شب یلدا دارند به این صورت که اهالی شهر قبل از هر چیز به دید و بازدید می‌پردازند و از بزرگان فامیل خود دیدن میکنند. در این دیدار میوه‌های سرخ رنگ هم که شب چره نام دارد برای بزرگان فامیل برده به این نیت این کارشان شگون دارد. همچنین قزوینی‌ها با درست کردن سبزی پلو با ماهی در شب یلدا و خوردن انار دون شده، هندوانه و تنقلاتی چون گردو، بادام، انجیر خشک، تخمه و آجیل مشکل گشا، طولانی‌ترین شب سال را به صبح می‌رسانند. بانوان سالخورده قزوینی نیز اعتقاد دارند که اگر ننه سرما در شب یلدا گریه کند باران باریده و اگر پنبه‌های لحاف به بیرون بریزند برف می‌بارد.
شب یلدا در کردستان
کردها شب یلدا را با اصلاح کردی خود با نام شه وی چله می‌شناسند. کردها در خانه‌هایشان از میهمانان با نان سنگک تازه و دلمه خوشمزه پذیرایی میکنند و به همین دلیل این آداب کردها به عنوان یک رسم رایح در شهرهای استان کردستان جا افتاده و همچنان رواج دارد.
آداب و رسوم شب یلدا در خراسان جنوبی
در خراسان شمالی، آداب و رسوم شب یلدا کمی متفاوت تر از دیگر استان‌های ایران برگزار می‌شود. برای مثال مراسم کف زنی در خراسان یکی از خاص ترین آدابی است که در شب یلدا برگزار می‌شود و همچنان رواج دارد. در مراسم کف زنی، خراسانی‌ها اقدام به خیس کردن ریشه گیاهی با نام چوبک میکنند و این گیاه را می‌جوشانند. بعد از اینکه چند بار این گیاه را جوشاندند مواد به دست آمده را داخل یک ظرف بزرگ به نام تغار می‌ریزند و مردان طایفه، این مایع بدست آمده را با دسته چوب‌های نازک درخت انار به اسم دسته گز انقدر می‌زنند تا مایع به حالت کف تبدیل شود. سپس کف بدست آمده را با شیره شکر مخلوط کرده و در آخر با پسته و مغز گردو تزدین میکنند و با این شیرینی از میهمانان شب یلدا پذیرایی میکنند.
شب یلدا در استان مرکزی
ساکنان استان مرکزی نیز آداب و رسوم جالبی برای برگزاری شب یلدا دارند. به این صورت که خانواده‌ها به دور کرسی می‌نشینند و با خوردن انواع تنقلات و میوه‌هایی چون انار، هندوانه،انگور، نخودچی کشمش، تخمه و خرما که روی سینی‌های مسی چیده‌اند، شب یلدا را جشن می‌گیرند. ریش سفیدان و بزرگترهای فامیل هم به غیر از خواندن اشعار سعدی و حافظ و فردوسی ، داستان ها و خاطرات کهن ایران زمین را برای اهل خانواده نقل میکنند و به این صورت طولانی‌ترین شب سال را به صبح می‌رسانند.
آداب و رسوم شب یلدا در گلستان
مردم گلستان دور یک کرسی جمع شده و نوعی نقل اندازی میکنند. نقل اندازی همان تعریف داستان است و به همین صورت بزرگان خانواده شروع به قصه گویی و داستان برای سایر اعضا میکنند. در این شب از میهمان، با میوه‌های جنگلی و شیرینی هایی چون کَسمَک و مَت و همچنین کندس، لیمو، پرتقال و ولیک پذیرایی میکنند و به شادی مشغول می‌شوند.
شب یلدا در کرمان
شب یلدا در میان کرمانی‌ها با آن داستان قدیمی و معروفش شنیدنی می‌شود. به این صورت که کرمانی‌ها شب یلدا را تا صبح بیدار مانده و همین شب زنده داری آنها داستانی به همراه دارد. گفته می‌شود در شب یلدا، قارون به شکل یک هیزم شکن که پشته‌ای از هیزم نیز بر دوش دارد به خانه‌ها سر زده و به ساکنان هیزم می‌دهد. هیزم‌هایی که قارون می‌دهد در روز اول دی ماه و بعد از تمام شدن شب یلدا به شمش‌های طلا تبدیل خواهند شد.
شب یلدا در استان لرستان
لر نشینان در شب چله آداب خاصی دارند. در ابتدا باید بگوییم که لرها به شب یلدا شو اول قاره می‌گویند و در این شب از میهمانان خود با تنقلاتی چون گندم، شاهدانه، کنجد و گردو پذیرایی میکنند. در این شب بچه‌ها به پشت بام همسایه رفته و شال یا چادری را از بام آویزان میکنند و با هم این شعر را می‌خوانند :
امشو اول قاره / خیر دِ هونَت بواره
امشب اول یلداست / خیر از خانه‌ات ببارد
نون و پنیر و شیره / کیخا هونَت نمیره
نان و پنیر و شیره / کدخدای (صاحب) خانه‌ات نمیرد
اِمشو اول قاره / کـَت و گلونی وِه هاره
امشب شب یلداست / گلونی‌های همه از بام آویزان است
نَم نَمِ بارو میوارَه / صِحاو هُونُه بیارَه
باران نم نم می‌بارد / صاحب‌خانه بیدار است
همسایه‌ها بعد از شنیدن این شعر در شال و یا چادر آویزان شده مقداری آجیل، شرینی، کندم برشته، شاهدانه و میوه می‌گذارند و بچه‌ها برای تشکر دوباره چند بیت اول را تکرار میکنند.
آداب و رسوم شب یلدا در گیلان
از آنجایی که گیلانی‌ها به هندوانه علاقه خاصی دارند معتقدند که اگر کسی در شب چله هندوانه بخورد در فصل تابستان احساس تشنگی نکرده و در فصل زمستان هم احساس سرما نمی‌کند. آوکونوس هم از خوردنی‌های رایج در شب یلداست و جز آداب و رسوم شب چله گیلانی‌ها شناخته می‌شود. آو که همان آب است و کونوس همان ازگیل. به این صورت که ازگیل‌ها را در خمره ریخته و سپس خمره را پر از اّب میکنند و با اضافه کردن کمی نمک، درب خمره را می‌بندند. ازگیل پس از مدتی آبدار و خوشمزه شده و سپس همراه با نمک در شب یلدا سرو می‌شود. از دیگر رسومات گیلانی‌ها می‌توان به طبقی که خانواده داماد برای نوعروسشان تزئین می‌کند اشاره کرد. به این صورت که طبق را با میوه، خوراکی و تنقلات شب چله تزئین کرده و در این شب به خانه عروس می‌روند. همچنین در وسط طبق یک ماهی سفید خام که با سبزیجات تزئین شده است قرار می‌دهند. با این نیت که این طبق باعث خیر و برکت و فراوانی در زندگی زوجین می‌شود.
جوانان دم بخت گیلانی هم در شب یلدا فال هندانه پوس (پوست هندوانه) می‌گیرند. برای گرفتن فال هندانه پوس، پوست هندوانه را به چهار قسمت طولی تقسیم کرده و پوستها را به پشت سر خود پرت میکنند. اگر دو قاچ هندوانه سفید و دو قاچ آن سبز باشد معنای حد وسط بودن نیت شخص را می‌دهد. سبزی پوست هندوانه نشانه خوب درآمدن و سفیدی داخل داخل پوست نشانه بد در آمدن فال است.
آداب و رسوم شب یلدا برای عروس
شب یلدا برای تازه عروس‌ها هم آداب و رسوم خاص خودش را به همراه دارد. چرا که این شب مختص آنان برگزار شده و از شب‌های به یاد ماندنی زندگیشان شناخته می‌شود. لازم به ذکر است که این آداب و رسوم نیز بازمانده از آداب گذشتگان است و از قدیم برگزار می‌شود.
در این شب خانواده داماد برای عروس‌های خود هدایایی آماده کرده و به نیت میهمانی به خانه عروس می‌روند. شب چله‌ای عروس، در شهرستان‌ها به همان شیوه قدیم اجرا می‌شود. هدایای تهیه شده را در سینی بزرگی قرار می‌دهند. به این سینی طبق می‌گویند. این هدایا برخی جاها به خوانچه چله هم مشهور است. زنان خانواده داماد طبق را روی سر قرار داده و راهی منزل عروس می‌شوند.
لیست هدایای شب یلدای عروس :
- میوه‌های تزئین شده همراه با انواع آجیل
- کله قند، نقل، نبات و شیرینی‌های متنوع که نماد شیرین کامی است
- یک قواره پارچه خوش رنگ
- کیف، کفش و لباس زمستانی
- تکه‌ای طلا
- یک جلد کتاب حافظ همراه با هدایای نقدی یا لوازم مصرفی
سخن نهایی
قطعا تزئین هدایای شب یلدای عروس باید به اندازه هدایا چشم‌گیر و زیبا باشد. باید بدانید هنر به کار رفته در تزئین هدایا کم از ارزش خود هدیه‌ها نداشته و مهر و محبت خانواده‌ها را نشان می‌دهد. سعی کنید در تزئین تمامی هدیه‌ها از تور و ربان قرمز که نماد شب یلدا است استفاده کنید و شب خاطره‌سازی را به ثبت برسانید.
خوشحال می‌شویم اگر آداب و رسوم شب یلدا کسری داشت برای ما در قسمت نظرات یادداشت کنید تا در اولین فرصت محتوای بروز تر و کامل تری را در اختیار دیگر کاربران چمدونم قرار دهیم.
شب یلدا شد و میلاد خوش ایزد مهر / زایش نور از این ظلمت تاریک سپهر
شب یلدا شد و بر سفره دل باده عشق / رخ معشوقه و مدهوشی دلداه عشق
شب یلدایتان پرستاره و پر از خاطره باد
ثبت ديدگاه